- Gegevens
- Categorie: KASPAR HAUSER
een modern scheppingsverhaal
premiere 20 januari 2007 Den Haag
Indringend theater gebaseerd op een waargebeurd verhaal
De 16-jarige Kaspar Hauser heeft zijn leven lang eenzaam opgesloten gezeten in een donkere kelder. Daardoor kan hij lopen noch praten, kent hij mens noch dier en bovenal heeft hij geen enkel besef van goed en kwaad. Een wetenschapper helpt Kaspar zijn plaats terug te veroveren in de maatschappij. Maar hoe ontwikkelt een wild kind zich vandaag de dag? Hoe past het zich aan? Blijft Kaspar Hauser een mensdier gedreven door instincten of groeit hij alsnog uit tot een verstandig en volwassen mens? De confrontatie tussen natuur en cultuur leidt tot even herkenbare als bizarre situaties. Kaspar Hauser is een modern scheppingsverhaal, fantasie en werkelijkheid ineen.
Kaspar Hauser is een eigen interpretatie van Annechien Koerselman over het fenomeen Kaspar Hauser, één van de beroemdste “wolvenkinderen” aller tijden. Wolvenkinderen zijn kinderen die een langere periode volledig of bijna volledig verstoken zijn geweest van menselijk contact. Meestal kunnen ze niet praten als ze worden gevonden en meestal leren ze dit ook niet meer. Kaspar Hauser vormde daar een uitzondering op en was één van de weinige “wolvenkinderen”, die zelfs zijn autobiografie op schrift heeft proberen te stellen. Feitelijk gezien is het etiquette wolvenkind voor Kaspar Hauser ook niet helemaal juist, omdat dit alleen kinderen betreft, die gezoogd of opgevoed zijn door dieren. Maar in de praktijk worden ook kinderen die in totale eenzaamheid zijn opgegroeid tot deze categorie gerekend, zoals Kaspar Hauser. In 1828 werd hij als 16-jarige verwaarloosde vondeling aangetroffen in de stad Neurenberg en men noemde hem Kaspar Hauser, omdat dat het eerste was wat hij opschreef. De jongen kon nauwelijks lopen, en sprak slechts een paar woorden. Later bleek dat hij elf jaar in een kelder opgesloten had gezeten. Alles was nieuw voor hem. Het bestaan van voorwerpen, taal, de medemens en de wereld was hem volslagen onbekend.
Deze voorstelling over Kaspar Hauser betreft echter geen waarheidsgetrouwe verslaglegging van zijn biografie, maar een aanleiding om een theatrale inkijk te verschaffen in het wezen mens. Sinds Charles Darwin in de 19de eeuw het bange vermoeden bevestigde dat de mens van apen afstamde, zijn wij mensen driftig op zoek naar het onderscheid tussen mens en dier. Aangezien het ethisch ontoelaatbaar is om proeven met mensen te doen, zijn wetenschappers aangewezen op wilde kinderen, die hen door de natuur in de schoot geworpen worden. Recentelijk voorbeelden van dergelijke casussen zijn Natascha Kampusch en de 8-jarige Isabella Queresma die haar leven lang door haar Portugese moeder in een kippenhok was opgesloten, omdat ze haar niet mee naar haar werk kon nemen. Isabella bewoog bij haar vrijlating in 1980 haar armen als vleugels en kon slechts piepende geluiden voortbrengen
Het verlangen om een wild kind tot een beschaafd mens op te voeden, levert tal van interessante vragen op. Wat is aangeboren? Wat is aangeleerd? Wat zijn onze dierlijke instincten en op welke momenten is een mens in staat over deze instincten heen te bieden en zich als het ware te verheffen tot de Goden? Welke rol spelen de hersenen daarin? Wanneer handelt een mens beschaafd? Kortom, wat maakt een mens precies tot een mens? In deze Kaspar Hauser is de toeschouwer ter plekke getuige van een dergelijk onderzoek. In een zelf gecreëerde mensentuin/laboratorium/collegezaal poogt een professor om Kaspar – een onbeschreven blad – tot volwassen man groot te brengen. Hij voedt hem als een vader op en met succes. Lopen, praten, de perceptie van de wereld, perceptie van het zelf en het niet-zelf, zijn allen menselijke aspecten die Kaspar zich eigen weet te maken. Maar net op het moment dat de jongen toekomt aan het hoofdstuk empathie (het zich kunnen verplaatsen in anderen), breekt de liefde in. En in tegenstelling tot al het voorafgaande, blijkt de liefde niet benoembaar noch controleerbaar. Ze gaat met Kaspar op de loop en het experiment van de professor, dat bijna geslaagd was, wordt ernstig verstoord, met alle gevolgen van dien.
Foto © Rikie Gorissen
