Een zwartgallige tragikomedie over het hedendaagse gezin

 

premiere 4 oktober 2008, Theater aan het Spui Den Haag

Op het eerste gezicht zijn vader, moeder, zoon en dochter een modelgezin. Maar dieper beschouwd gaan deze ouders en kinderen volledig aan elkaar voorbij. Zoon Koert vindt het gedrag van zijn vader en moeder onverdraaglijk. Hij speelt letterlijk met vuur door in de kelder brandbommen in elkaar te knutselen. Op één van zijn nachtelijke escapades gaat het mis en keert hij terug met een verbrand gezicht. De ouderlijke reactie daarop is allesbepalend voor de turbulente ontwikkelingen, die de familie vervolgens in de greep houden.

Brandbakkes is een zwartgallige tragi-komedie over het hedendaagse gezin, die de toeschouwer vanaf het eerste moment bij de strot grijpt en niet meer loslaat. Explosieve scènes, smeulend ongenoegen en een muzikale regie geven een onvergetelijk kijkje in de moderne familiekeuken, waar humor en wreedheid genadeloos langs elkaar schuren. De toneeltekst baarde veel opzien in Duitsland, en werd eerder in Nederland opgevoerd door Het Toneelhuis (2000) en De Theatercompagnie/Huis aan de Amstel (2002).

Brandbakkes van de Duitse auteur Marius von Mayenburg geeft een kijkje in de keuken van een hedendaags gezin. De familieleden praten voortdurend langs elkaar heen, zonder dat dat hun intentie is. Vaak hebben ze net te laat door wat er echt aan de hand is, welk ongenoegen er daadwerkelijk aan het smeulen is. Ondanks hun goede bedoelingen heeft hun reactie dan al een explosieve kettingreactie in gang gezet. Brandbakkes schetst kortom een steeds nadrukkelijk voelbaar wordende nachtmerrie, waar ieder gezin met puberende kinderen voor behoed hoopt te worden. Von Mayenburg liet zich voor zijn toneelstuk inspireren door andere literaire familiedrama’s zoals Orestes en The Cement Garden. Op basis daarvan schreef hij in loepzuivere elementaire scènes een hedendaags epos. Daarnaast gaf hij hoofdpersoon Koert wapens via citaten van één van de oudste Griekse filosofen: Herakleitos, wiens beroemde uitspraak "panta rhei" (alles stroomt) het meest bekend is.

Met deze voorstelling wil Annechien Koerselman het mechanisme laten zien hoe misverstanden en onbegrip tussen mensen soms kunnen culmineren tot iets onverwachts groots en explosiefs, terwijl er in eerste instantie slechts iets kleins en onschuldigs aan de hand leek. Soms hebben de personages in Brandbakkes intuïtief iets goed begrepen, maar in hun handelen daarnaar slaan ze de plank vervolgens mis. Ze bedoelen het goed, maar de uitwerking is omgekeerd. 

In haar enscenering heeft Koerselman geprobeerd het tragikomische gehalte van dit soort situaties niet uit het oog te verliezen. Tijdens het repeteren aan de voorstelling lieten de regisseur, vormgevers en acteurs zich inspireren door vergelijkbare tragikomische familiefilms zoals Donnie Darko, The Ice Storm, Into the Wild en The Addams Family. Daarnaast zijn krantenartikelen en de strip Het Dagelijks Leven van Peter van Straaten inspiratiebron geweest. De vloer in het decor van Brandbakkes is in silhouetvorm gebaseerd op het schilderij “De Val de Opstandige Engelen” van de Pieter Breughel sr.

brandbakkesontwerp  IMG 4096

foto en ontwerp © Yvon Muller

Reportage © AAP theatermakers Den Haag 2008

Recensies

Den Haag Centraal, Bert Jansma, 10 oktober 2008

Vrolijk word je er niet van, al is dit een 'gitzwarte' tragi-komedie en zijn er momenten dat de ellende zo over de top gaat dat het weer om te lachen wordt. Bevrijdend, maar pijnlijk.
Annechien Koerselman zet het spannend neer, over de complete breedte van de theaterzaal.
De totale ineenstorting aan het slot van 'Brandbakkes' gaat gepaard met een overdonderend theatereffect dat zó uit de Pathé-bioscoop verderop aan het Spui had kunnen komen.

 Den Haag Centraal

Photos Brandbakkes © Joris-Jan Bos

01brandbakkes 02brandbakkes 03brandbakkes 04brandbakkes 05brandbakkes 06brandbakkes 07brandbakkes 08brandbakkes 09brandbakkes 10brandbakkes 11brandbakkes 12brandbakkes 13brandbakkes